Plopsland is, naar verluidt, in gebreke gesteld door het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen. Bij moederdag mogen alle moeders gratis binnen met hun kinderen en bij vaderdag geldt dat aanbod voor alle vaders. Volgens het Instituut overtreedt Plopsaland daarmee de genderwet, die elke discriminatie op basis van geslacht verbiedt. Op vaderdag worden vrouwen ongunstig behandeld, op moederdag geldt dat voor mannen.
Dit instituut kan een ernstige taak hebben, de gelijkheid van mannen en vrouwen bevorderen. Maar het kan ook afglijden naar de parodie van zichzelf; van bij de oprichting lijkt het Instituut een fundamentalistische lezing te geven aan de op zich al problematische genderwet. Inzake discriminatiebeleid zijn we de trappers écht kwijtgeraakt.
Het laatste wat we nodig hebben is een keizer-kosterlijke benadering van deze dingen, een nieuw paternalisme dat de legitimatie voor zijn radicalisering ontleent aan een slechte wet. Dan verworden zulke overheidsdiensten tot een Geistesministerium, dat Orwell waardig zou zijn.
GELIJKHEID VAN KANSEN
Hier is geen sprake van enige discriminatie. Op vaderdag worden de vaders in de bloemetjes gezet, op moederdag de moeders. Wie wordt er gediscrimineerd? De moeders op vaderdag en de vaders op moederdag? Komaan, zeg! Eén ogenblik van ernst moet zulke lezing toch voorkomen?
Er is een volledige gelijkheid van kansen. Een totaal verkeerde lezing van het gelijkheidsbeginsel eist een totale gelijkheid van resultaat, op élk moment. Dat is onzin en bij een goed begrip van het gelijkheidsbeginsel is er dan ook geen rechtsgrond voor. Prof. De Vos schreef over slechte gelijkheid en goede ongelijkheid zijn magnum opus : “Ongelijk maar fair”, LannooCampus, 2015. Als de huidige wettekst de verkeerde lezing legitimeert, dan is dat het zoveeslte bewijs dat de pover geredigeerde genderwet moet herschreven worden.
ECHTE GELIJKHEID
Mensen zijn totaal verschillend, niet alleen inzake geslacht, ook inzake voorkomen, herkomst, huidskleur, taal, religie, en zo verder. Die diversiteit is een rijkdom. De kern van het gelijkheidsdenken, dat we danken aan de Verlichting, is dat we mensen toch gelijk bejegenen, hoe verschillend ze onderling ook zijn: de verschillen legitimeren niet een andere behandeling, noch een voorkeurbehandeling voor de ene of een nadelige bejegening voor de andere. Filosofen noemen dat “de metafysiche gelijkheid”: zie Tinneke Beeckman in: “De Verlichting uit Evenwicht”, LannooCampus 2016.
DIFFERENTIATIE IS GEEN DISCRIMINATIE
Wel kan, mag, en moet soms rekening gehouden worden met verschillen, wanneer die pertinent zijn met betrekking tot de aard van de behandeling en de verschillende behandeling objectief wordt toegepast. Dat is legitieme differentiatie, en geen verboden discriminatie. Het gelijkheidsbeginsel is dan niet in het geding.
Zo zal niemand beweren dat we kinderen niet mogen uitsluiten van betalende tewerkstelling, ook al is dat een “discriminatie” naar leeftijd; in brandweer- of politiediensten zal niet elke betrekking kunnen aangeboden worden aan alle personen met een ernstige beperking, ook al is dat een “discriminatie” naar gezondheidstoestand of handicap. Neen dus, het is een legitieme differentiatie, en dus niet in strijd met het gelijkheidsbeginsel.
Het taalgebruikelijke “discriminatie” is een kreet die vandaag snel wordt geroepen, meestal té snel. Door geen behoorlijk onderscheid meer te maken tussen het nobele échte objectief dat men tracht te realiseren, en door jammerlijke handhavingshardnekkigheid in de verkeerde gevallen, wordt dat objectief ongeloofwaardig gemaakt en ondermijnd. Dat is maatschappelijk een écht zorgwekkende ontwikkeling.
REGELTJES EN INSTITUTEN
We denken ten onrechte dat we er altijd goed aan doen om principes van gezond verstand of ethiek om te zetten in rechtsregels. Daar moeten we véél kritischer mee omgaan. We overdrijven ook in Instituten die van overheidswege en eigengereid gedragsgericht beleid uitvaardigen, zoals dit Instituut of zijn zusje Unia.
We denken alles op te lossen door het te juridiseren. Daardoor werden we een land dat overdreven véél regels combineert met een héél manke handhaving. Inzake fundamentele rechten pogen we handhaving te forceren door Instituten die enkel bevoegdheid hebben over een mini-mini-domeintje, en die vervallen dan in een hardnekkigheid die kan leiden tot ridiculiteit. Postzegeldenken is niet bevorderlijk voor het gezond verstand.
Ik wens alle moeders op moederdag en alle vaders op vaderdag een heuglijke feestdag toe. Wie geen kinderen hebben, wens ik vele andere heuglijke feestelijke dagen toe. Dat is niet het gevolg van enige discriminatie, maar de consequentie van hun lot of eigen verantwoordelijkheid. Die kan men met regeltjes en keizer-kosters niet uitgommen.