In Engeland zijn opnieuw journalisten aangehouden omdat ze illegaal tewerk gingen bij de garing van informatie. Ze maakten er een sport van om gsm-verkeer te “hacken”, zowel van “BB’s” (Bekende Britten) als van een vermoord meisje. De patrons verklaarden hooghartig, en allicht leugenachtig, nergens van te weten. De Murdochgroep nam, passend, een spektakelmaatregel en sloot zijn tabloid The News of the World. Ook The Times ging al overstag, een journalistiek paradepaard, maar ook aangetast door de dubieuze journalistieke praktijken van News Corporation. Geen wonder dat nu ook journalisten van de andere tabloid van de groep The Sun in moeilijkheden komen wegens hacking en corruptie.
Volgens zijn website staat News Corporation garant voor “strong corporate governance and sound business practices”. Die strong corporate governance houdt dus in dat het management kan voorhouden volstrekt niets te weten van de standaard strafbare journalistieke praktijken, die vielen onder de sound business practices.
Over het water worden die praktijken gedegen en grondig uitgespit door The Leveson Inquiry, waarbij vergelijkbare Belgische onderzoekscommissies eerder catchtenten op de kermis lijken. Het Britse onderzoek is uitgelokt door Nick Davies, ervaren redacteur van The Guardian, niet uitgegeven door News Corporation. De analyse van Davies rustten op grondig spitwerk en soliede journalistieke voorbereiding, en hij kwam met gecontroleerde feiten. Davies had eerder al bekendheid verworven, en terecht, als kritisch commentator van het journalistieke vak met zijn boek Flat Earth News, een forse aanklacht tegen journalistieke mediocriteit.
Dat journalisten misdrijven begaan lijkt ongewoon. Of… is het eerder ongewoon dat ze stafrechtelijk worden vervolgd? Van politici die zich onbehoorlijk gedragen, wordt al snel het ontslag gevraagd; een vrachtwagenchauffeurs die dronken rijdt wordt ontslagen en voor de strafrechter gebracht, dat vinden we normaal. We herinneren ons, hoe uitzonderlijk ook, ook nog politici die voor corruptie terechtstonden en veroordeeld werden.
Onze mediabedrijven wenden nu massaal de beschamende vertoning van de Murdochs aan om met hun redacties samen te zitten, te brainstormen, de strategie te herijken, de waarden en de daarbinnen vallende set van correcte journalistieke methoden te verfijnen en binnen redacties te communiceren. Omroepverantwoordelijken en uitgevers brainstormen met hun redacties over de hoogstaande verwachtingen inzake attitude en ethiek, inzake omkadering en kennisvereisten ook, over vorming en bijscholing, over lezersbeleid en rechtzettingspolitiek. Geen énkel mediabedrijf veroorlooft zich een en ander te beschouwen als exotisch, een vraagstuk van de andere zijde van het Kanaal – daarvoor is de inzet te hoog. Ze kennen het voorbeeld van de banken, waar de ene de andere bank in risicomanagment uitdaagde, de basics werden verwaarloosd voor snel winstbejag: nà de bankencrisis is nu geen énkele bedrijfstak meer blind voor ethisch onvermogen? Het voordeel van voortschrijdend inzicht. Of is ditwishfull thinking?
We hebben niet de Britse tabloidsfeer met al haar overdrijvingen, tenminste: zo nemen we makkelijk als axioma aan. Maar ontsnappen we aan alle risico’s, wanneer redacties voortdurend verwijzen naar onderbezetting en commerciële druk? Is dat misplaatste journalistieke ijver om alle redactiecomfort uit het verleden te vrijwaren, of zijn het de alarmsignalen die in andere sectoren ten onrechte werden genegeerd?
Zeker hebben we segmenten in onze media, titels en formats, waarin we te weten kunnen komen dat Pheadra het misschien deed met iemand, dat, Jess 100 dagen sexloos is, Betty haar nieuwe ex pest, Chloë de nieuwe bachelorbabe is, het al 110 dagen weer aan is tussen Janneke en Mieke, en sporter Jef zijn nieuw blondje al slaat. Aan dergelijke onnozelheid wordt aandacht besteed in een zieke samenleving. Die berichtgeving gaat soms terug op een onstuitbare drang van de Jannekes en Miekes om toch maar op de cover te komen, maar vaak ook op informatiegaring die alle ethische en juridische perken miskent en illegaal is. Zieke samenleving, zieke media?
Het is goed te weten dat redactie- en mediaverantwoordelijken daar wakker van liggen: zij laten niet toe dat verkoopcijfers het geweten zouden sussen. Passie voor het geld van de lezer vat hun redactionele waarden niét samen. Zonder uitzondering beseffen ze dat een duurzaam redactioneel model in een correct deontologisch kader niet kan rusten op de hypocriete premisse dat alles oirbaar is wat nog niet is ontdekt. Ze weten dat bij Murdoch het vernislaagje niet dikker was, en dat dat voor hen totaal ontoelaatbaar is. Met andere woorden, ze zagen de kanarie in hun mijnschacht en namen alle nodige en nuttige acties. Ja toch?
Leo NEELS
Mediarecht KULeuven en Uantwerpen
www.leoneels.be
@LeoNeels