Opinierepressie is niet hetzelfde als je zin niet krijgen

In de Catalonia-sage werd herhaaldelijk zonder tegenspraak beweerd dat Spanje Catalaanse politici vervolgt omdat ze hun mening hebben geuit ten gunste van de onafhankelijkheid van Catalonië. Niets is minder waar: in Spanje zit niemand in de gevangenis omdat hij of zij de onafhankelijkheid van Catalonië heeft bepleit en wordt daarvoor niemand vervolgd.

Er is een groot verschil tussen een de uiting van een opinie en een handeling. Catalanen kunnen geheel vrij hun mening naar voor brengen pro of contra de onafhankelijkheid van hun regio, net zoals wij dat hier in België kunnen. De voormalige Catalaanse regeringsleden hebben zich op een andere wijze in juridische problemen gewerkt, met name door het stellen van  strafbare handelingen. Die handelingen zijn o.m. de organisatie van een referendum dat strijdig was met de Spaanse Grondwet, de validatie van de uitslag van dat referendum, en de uitroeping van de onafhankelijkheid. Dat zijn geen meningsuitingen, dat zijn strafbare handelingen volgens de Spaans wetgeving.

DEMANDEUR DE RIEN

Men kan debatteren hoe een nieuwe staat kan ontstaan maar in een rechtsstaat vergt dat in de regel een geordend proces binnen geldende rechtsregels. Zulk proces rust  op dialoog en negotiatie. Die kunnen leiden tot grote autonomie maar veel voorbeelden van totale onafhankelijke nieuwe staten die ontstonden uit een ordelijk proces zijn er niet. Met dat probleem worstelen alle separatistische bewegingen, omdat ze ontstaan binnen geordende staten en een rechtskader, doch hun doel vaak slechts kunnen realiseren door buiten de wettelijkheid te treden. Als je dan niet slaagt in een volmaakt voldongen feit, rest de onwettelijkheid. In een rechtsstaat heeft onwettelijk handelen gevolgen, zo hoort het.

Zoals alle separatistische bewegingen ondervinden, is het soms moeilijk kersen eten met nationale autoriteiten. Die kunnen “demandeur de rien” zijn zoals in Belgë, of, erger, een eerder wettelijk verworven autonomiestatuut aanvechten en doen herroepen, zoals in Spanje. Dat kan men onsympathiek vinden, maar met schending van uitingsvrijheid heeft het niets te maken.

SPAANSE UITINGSVRIJHEID IS NIET BEPERKT

Dat er zo slordig geargumenteerd wordt rond opinievrijheid is helaas vrij gebruikelijk, maar in verband met de Catalaanse politici ging de slordigheid toch vrij ver, en nam ze de vorm aan van desinformatie over de ware toedracht. Spanje is geen land dat  gekend is voor een zeer repressieve houding ten opzichte van vrije meningsuiting. Spanje  heeft, na de aanslagen in Madrid, zijn wetgeving inzake demonstraties e.dgl.  verstrengd, net zoals sommige andere landen maatregelen namen om zich beter te beschermen tegen terreur op hun grondgebied.

REPRESSIEVE UITINGSBEPERKING ZIET ER GEHEEL ANDERS UIT

Het is misschien goed om eens  vergelijkingspunten in het vizier te nemen. Binnen de Europese Unie scoren Polen en Hongarije nu redelijk hoog bij de repressieve regimes die de rule of law negeren en de uitingsvrijheid dramatisch afbouwen (https://freedomhouse.org/blog/poland-s-radical-break-democratic-norms-leaves-hungary-dust ).  Ze laten zich de voordelen van hun EU-lidmaatschap welgevallen, maar hebben lak aan rechtsstaat en burgerrechten. Ze komen in het vizier van de Europese instellingen omwille van hun recalcitrante houding. Buiten de EU maar binnen de Raad van Europa, en gebonden door de Europese Conventie voor de Rechten van de mens, kunnen we naar Turkije kijken. Dat levert een  hallucinant beeld op.

TURKIJE:  AANHOUDINGEN, FAKE BETICHTINGEN EN SCHIJNPROCESSEN

40.000 magistraten, academici, leerkrachten en ambtenaren zijn aangehouden. 80.000 intellectuelen zijn ontslagen. Het schema is bekend: normale burgeractiviteiten worden vervolgd als zgn. terroristische handelingen. Al wie in verband kan worden gebracht met civiel  protest kan worden aangehouden en in verdenking gesteld, ook wanneer het ging om een totaal vreedzame actie of bijeenkomst. Schijnprocessen kennen geen vrijspraak en leiden tot hoge straffen.

Het volstaat al dat iemand zich zorgen maakt over  willekeurige aanhoudingen, vragen stelt bij mensonwaardige behandeling in de gevangenissen, of steun zoekt bij buitenlandse consulaten of ambassades om het Turks regime tot een enigszins humanitaire benadering te bewegen om opgepakt te worden. Amnesty International protesteert tegen de willekeur en rapporteert zelfs een beleid van uithongering en folterpraktijken in de Turkse gevangenissen. Niemand reageert, de Turkse medewerkers van Amnesty International zijn van hun vrijheid beroofd.

Voor een beschuldiging van terrorisme volstaat een vermoede of gesuggereerde band met de meest diverse bewegingen, zoals de islamitische Gülenbeweging, de Koerdische PKK of DHKP-C. Wie in contact is of geweest is met een lid, een vlugschrift van ze bezit of een bestandje op zijn pc, vliegt de gevangenis in op beschuldiging van terrorisme, en medewerking aan de poging tot staatsgreep van 15 juli 2016. Wie een vraagteken zet bij Erdogans beleid en de handelingen van zijn AKP-partij  wordt  beschouwd als staatsgevaarlijk en in verdenking gesteld, vervolgd en veroordeeld.

Dat zijn kenmerken van een totalitaire staten: de zittende heerser valt samen met de staat, en wie niet akkoord gaat wordt schuldig geacht door associatie.( https://www.nytimes.com/2017/04/15/world/europe/turkey-failed-coup-investigation-americans.html ).

JE ZIN NIET KRIJGEN IS NIET HETZELFDE ALS OPINIEREPRESSIE

Het contrast met de Turkse intelligentsia is helder: de voormalige Catalaanse regeringsleden zijn vrije burgers, onbeperkt en onbedreigd in hun uitingsvrijheid of opiniëring. Ze hebben hun opinies eenzijdig voor waar aangenomen, en gehandeld met overtreding van de wettigheid. Daarvoor moeten ze zich in rechte verantwoorden. Ook als de Spaanse regering op weinig sympathie kan rekenen, de gewezen Catalaanse regeringsleden hebben zich bewust in juridische problemen gewerkt. Ze worden evenwel absoluut niet verontrust voor hun mening of de uiting daarvan.

Waar vrije meningsuiting vrijwel onbeperkt kan, doen we er goed aan onze opinies zo zorgvuldig mogelijk te vormen en te verwoorden.

 

Op 16 november 2017 gepubliceerd op www.vrt.be/vrtnws

 

 

Leo Neels